Κλιματική Aλλαγή, Παραδοσιακή Γνώση
και η Μετάβαση στην Εποχή του Υδροχόου
Είναι σίγουρα
σημαντικό πως η κλιματική αλλαγή είναι ένα από τα μεγαλύτερα, αν όχι το πρωταρχικό
θέμα που κινητοποιεί τις εθνικές και παγκόσμιες συζητήσεις διαμορφώνοντας και
καθορίζοντας την συλλογική αίσθηση του μέλλοντος.
Από εσωτερική
άποψη, η τωρινή κρίση της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη και τα ακραία
καιρικά φαινόμενα αντικατοπτρίζουν μια κρίση στο κλίμα της σκέψης. Η κουλτούρα του
υλισμού παρήγε μια επικίνδυνη υπερθέρμανση της επιθυμητικής φύσης. Βασικές κληρονομημένες
σκεπτομορφές για τον διαχωρισμό της ανθρωπότητας από τον φυσικό κόσμο και την
εξουσία της επάνω του, καθιστούν δύσκολο για τα έθνη και τους λαούς να δράσουν
για το καλό της ζωής στο σύνολό της. Με αυτή την έννοια, η κλιματική κρίση
αντικατοπτρίζει μια πνευματική κρίση. Η ευρεία αναγνώριση ότι η υπερθέρμανση
του πλανήτη δημιουργεί καταστροφές που είναι επικίνδυνες για την ζωή, ιδιαίτερα
για τις ευάλωτες κοινότητες, συγκλίνει με την αυξανόμενη δίψα για γνώσεις
σχετικά με την ολότητα και την αλληλεξάρτηση, από παραδόσεις της αρχαίας σοφίας
και διεπιστημονικούς στοχαστές. Κι έτσι, ατομικά, ως κοινότητες και έθνη αλλά
και ως είδος, όλο και περισσότερα ανθρώπινα όντα αναλογίζονται τις επιλογές για
να ρυθμίσουν τις επιθυμίες τους ούτως ώστε σταδιακά να υλοποιηθούν σε κουλτούρες
ισορροπημένης σκέψης και διαβίωσης [1]. Ωστόσο, χωρίς νέες αποκαλύψεις και
καινούργιες επιστημονικές ανακαλύψεις, όλα αυτά χρειάζονται χρόνο, γενεές, για
να εκπληρωθούν!
Η Παγκόσμια Καλή
Θέληση θεωρεί τις βαθιές αλλαγές στις λεπτοφυείς ενέργειες της πλανητικής ζωής
ως αιτιώδεις παράγοντες-κλειδί στην τωρινή κλιματική κρίση. Αυτές οι αλλαγές περιγράφονται
ως κινητήριες δυνάμεις της εξελικτικής ορμής (της εκπλήρωσης ενός Μεγάλου
Σχεδίου ή Προγράμματος στο Νου του Θεού), αντλούμενες εν μέρει από την εκ νέου
εξισορρόπηση των πλανητικών ενεργειακών κέντρων, εν μέρει από την σχέση της Γης
με άλλα ουράνια σώματα[2].
Ωστόσο, πάνω από
όλα, η Παγκόσμια Καλή Θέληση αποσκοπεί στο να τονίσει τον αντίκτυπο αυτών των
αλλαγών στην ανθρώπινη συνείδηση οδηγώντας στους πολλούς τρόπους, με τους
οποίους η ανθρώπινη νοημοσύνη και δημιουργικότητα ανταποκρίνονται σε κρίσεις
όπως η κλιματική. Σε απάντηση στην
κλιματική αλλαγή, η θέληση για συνεργασία για το καλό του συνόλου αφυπνίζεται σταδιακά
ανάμεσα στους λαούς, σε ιδρύματα και στην εθνική και παγκόσμια διακυβέρνηση. Με
αυτή την έννοια, η επιστημονική ομοφωνία ότι οι εκπομπές των αερίων του
θερμοκηπίου από την ανθρώπινη δραστηριότητα κινητοποιούν την κλιματική αλλαγή, φαίνεται
να καθρεφτίζει την ξεκάθαρη αναγνώριση,
από την ίδια την ανθρωπότητα, του καθήκοντός της να εκκαθαρίσει και να
μεταμορφώσει τα μολυσμένα και ξεπερασμένα οικονομικά, κοινωνικά και νομικά
πλαίσια που βασίζονται σε χωριστικές ιδέες.
Ένα ίχνος της διασταύρωσης
των πολιτικών για την κλιματική αλλαγή και της μεταφυσικής που βεβαιώνει την
ιερότητα της ζωής, μπορεί να βρεθεί στις τοπικές και εθνικές κυβερνητικές
πολιτικές που αντλούν από την Παραδοσιακή Σοφία των ιθαγενών και τοπικών
αγροτικών κοινοτήτων. Σε ένα άρθρο του επιστημονικού περιοδικού International Journal of Modern Anthropology, ο
καθηγητής Μοκούα Ομπάτι γράφει για την αφρικανική παράδοση της προσευχής και
των συνοδευτικών τελετουργικών για την επίκληση βροχής, παραθέτοντας ένα θεμελιώδες
κείμενο πάνω στις Αφρικανικές Θρησκείες και Φιλοσοφία, το οποίο δηλώνει ότι σύμφωνα
με την νοοτροπία των λαών της ηπείρου «μόνο ο Θεός μπορεί να φέρει ή να
δημιουργήσει βροχή». Αντλώντας από αυτή την παράδοση, αναπτύχθηκε στην Κένυα ένα
έξυπνο υβριδικό μετεωρολογικό σύστημα, όπου ερευνητικά ιδρύματα, πανεπιστήμια
και το κρατικό μετεωρολογικό τμήμα συνεργάζονται με βροχοποιούς που χαίρουν
ευρείας εκτίμησης σε μια φυλετική κοινότητα στα δυτικά της χώρας.
Ένα ακόμη
ξεκάθαρο σημάδι ότι οι γνώσεις των ιερών παραδόσεων που διατηρήθηκαν από τους
ιθαγενείς πληθυσμούς συμβάλλουν στις συζητήσεις περί κλίματος και σε μια πιο
ισορροπημένη ανταπόκριση στην αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων, έρχεται
από τον κλάδο που ασχολείται με την συντήρηση της βιοποικιλότητας. Εμπλέκεται ένας
αυξανόμενος αριθμός ερευνητών, επαγγελματιών και υπευθύνων για την χάραξη πολιτικών κι αυτό
αντικατοπτρίζεται στην Ειδική Ομάδα για τα Ιθαγενή και Τοπικά Συστήματα Γνώσης
στην Διακυβερνητική πλατφόρμα επιστήμης-πολιτικής για τη βιοποικιλότητα και τις
υπηρεσίες οικοσυστημάτων (IPBES). Ο Φίκρετ Μπερκς από το Ινστιτούτο Φυσικών Πόρων
του Πανεπιστημίου της Μανιτόμπα στον Καναδά σημειώνει ότι η Ιθαγενής και Τοπική
Γνώση «δεν ανταγωνίζεται την επιστήμη. Η πρόκληση είναι μάλλον στη δημιουργία
συνδέσεων μεταξύ των δύο ειδών γνώσης και στην βελτίωση της κατανόησης [με την συμπαραγωγή
γνώσης] που θα πετύχαινε η καθεμία ξεχωριστά»[4].
Οι προκλήσεις
της κλιματικής αλλαγής κινητοποιούν την ανθρώπινη σκέψη και σχεδιασμό και
αποβαίνουν κεντρικό θέμα στην εθνική και παγκόσμια πολιτική, ενώ ταυτόχρονα αγγίζουν
κάθε πεδίο δραστηριότητας. Αποτελούν ένα είδος δοκιμαστικού τεστ που μετρά την
ποιότητα της ανταπόκρισής μας ως είδους στις εισερχόμενες υδροχοϊκές ενέργειες, δηλαδή στις αρχές του μερισμού, της
αδελφοσύνης και της συνεργασίας.
- Ινδική Διακήρυξη για την Κλιματική Αλλαγή
- Λούσις Τραστ, «Οι Ουρανοί» και «Ηλεκτρικό Κλίμα»https://www.lucistrust.org/world_goodwill/newsletter/recent_issues__1/2009_4_the_heavens
- Μοκούα Ομπάτι, «Βροχοποιητικά τελετουργικά: Τραγούδι και χορός για την κλιματική αλλαγή στον βιοπορισμό στην Αφρικη», International Journal of Modern Anthropology, (2017) 10: 74-96> https://www.ajol.info/index.php/ijma/article/view/162394
- Φίκρετ Μπερκς, «Συμπαραγωγή Γνώσης», στο Learning from indigenous Populations and local Communities One Earth 1, Σεπτέμβριος 20, 2019> https://www.cell.com/action/showPdf?pii=S2590-3322%2819%2930004-1
Το κλίμα έχει αλλάξει, αλλάζει και θα συνεχίσει να
αλλάζει. Ακόμα κι αν μπορούσαμε να σταματήσουμε όλες τις ανθρωπογενείς εκπομπές
άνθρακα αυτή τη στιγμή, το κλίμα θα συνέχιζε να αλλάζει, καθώς οι ανθρωπογενείς
εκπομπές άνθρακα έχουν διαταράξει τον κύκλο του άνθρακα της γης, με αποτέλεσμα
να δημιουργούνται σωρευτικά επακόλουθα με την πάροδο του χρόνου. Πιο απλά, εάν
ένα άτομο καπνίζει για χρόνια οι πνεύμονές του είναι γεμάτοι πίσσα, η οποία δεν
σταματά να προκαλεί αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία του ακόμα κι αν αυτό το
άτομο σταματήσει να καπνίζει σήμερα.
Καθώς το κλίμα της γης αλλάζει, η βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα αλλοιώνονται, ενώ προκαλούνται έντονοι φυσικοί κίνδυνοι όσο και κίνδυνοι μετάβασης. Αυτό επηρεάζει κάθε μορφή ζωής, ιδιαίτερα την ανθρωπότητα με τις περίπλοκες κοινωνικές δομές και τις αλληλεξαρτώμενες οικονομίες της. Είναι μια αλλαγή προς το χειρότερο, αλλά φέρνει ευκαιρίες για το καλύτερο. Πρόκειται για μια συστημική αλλαγή, ένα φαινόμενο ντόμινο, κι αυτό απαιτεί συστημικό μετριασμό των επιπτώσεων και προσαρμογή εκ μέρους της ανθρωπότητας. Η συστημική αλλαγή απαιτεί κατανόηση του συστήματος, αλλά πάνω απ’ όλα απαιτεί συστημική καλή θέληση.
Η καλή θέληση σε προσωπικό επίπεδο είναι λίγο πολύ
γνωστή σε όλους μας. Συνεπάγεται εμπιστοσύνη ή την προθυμία να κάνουμε το κάτι
παραπάνω προκειμένου να βοηθήσουμε κάποιον ή να επιλύσουμε ένα ζήτημα, χωρίς να
υπάρχει οπωσδήποτε επιπλέον όφελος. Η συστημική καλή θέληση λειτουργεί παρόμοια
αλλά σε μεγαλύτερη κλίμακα. Στα χρηματοοικονομικά, η καλή θέληση παρέχει ένα
άυλο περιουσιακό στοιχείο που αυξάνει την αξία μιας επιχείρησης. Εξαρτάται από
στοιχεία που δεν μπορούν να ποσοτικοποιηθούν εύκολα, όπως οι καλές σχέσεις με
τους πελάτες, το καλό όνομα και η επωνυμία μιας εταιρείας.
Οι αιτίες για
την υπερθέρμανση του πλανήτη και την κλιματική αλλαγή που παρατηρούμε στον
κόσμο μας αυτή τη στιγμή είναι πολυάριθμες. Υπάρχουν προφανείς εξωτερικοί λόγοι
όπως για παράδειγμα οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, αλλά υπάρχουν και
εσωτερικότερες αιτίες που πρέπει επίσης να αναγνωρισθούν.
Μια από αυτές
μπορεί να διακριθεί μέσα από μια ενδιαφέρουσα αναλογία με την οικολογία του
ανθρώπινου λαιμού. Σε μια υγιή κατάσταση, στον λαιμό κατοικούν ανάμεικτα βακτήρια,
μύκητες και ιοί που ζούνε σε κατάσταση ισορροπίας και εξασφαλίζουν την ομαλή
και υγιή λειτουργία αυτού του τόσο σημαντικού οργάνου στο ανθρώπινο σώμα. Από
τα σημαντικότερα ανάμεσά τους είναι το βακτήριο του στρεπτόκοκκου. Όταν όμως οι
αποικίες αυτού του βακτηρίου πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα, αναπτύσσουμε
κάποιου είδους μόλυνση που οδηγεί σε πονόλαιμο ή αμυγδαλίτιδα. Οι τοξίνες που
απελευθερώνονται σε αυτή τη κατάσταση ωθούν το σώμα να ανεβάζει υψηλότερη θερμοκρασία
από το συνηθισμένο, πράγμα που περιορίζει τον στρεπτόκοκκο στα σωστά επίπεδα με
αποτέλεσμα την αποκατάσταση της υγείας.
Τώρα ας
φανταστούμε ότι η ανθρωπότητα κατέχει ανάλογη θέση παγκόσμια ως η πλανητική
αποικία στρεπτόκοκκου. Να ’μαστε, πολλαπλασιαζόμενοι εκτός ελέγχου, με τις
τοξικές μας εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και τη γενική μόλυνση της
βιόσφαιρας του πλανήτη να συνεισφέρουν στην υπερθέρμανση της Γης, επειδή ακριβώς
αυτή η αύξηση της θερμοκρασίας, αναπόφευκτα και τραγικά, θα μειώσει τον αριθμό
των ανθρώπων σε ένα μέγεθος εναρμονισμένο με τις ανάγκες της Γης. Εάν βέβαια
δεν το κάνουμε εμείς πρώτα με έναν καταστροφικό τρίτο παγκόσμιο πόλεμο στο
φυσικό πεδίο.
Πρέπει να γίνει έτσι; Εμφατικά όχι, εάν, και
είναι μεγάλο αυτό το «εάν», η ανθρωπότητα ως σύνολο αναλάβει συλλογικά δράση
για να αποκαταστήσει τα πράγματα. Πολλά έχουν ήδη αρχίσει να συμβαίνουν, όπως
για παράδειγμα η μεγάλη μετάβαση στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα που βρίσκεται σε
εξέλιξη και οι παράλληλες κινήσεις για την απανθρακοποίηση της παραγωγής ηλεκτρικού
ρεύματος, καθώς επίσης και προς βιολογικά και φιλικότερα προς το περιβάλλον συστήματα
καλλιέργειας. Αυτοί οι δύο τομείς της παγκόσμιας οικονομίας, οι μεταφορές και η
βιομηχανική παραγωγή τροφίμων, παράγουν συνδυαστικά περίπου το 34% των
παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και έμμεσα πολύ παραπάνω.
Αλλά πίσω από
την ανάγκη να αλλάξει ριζικά ο τρόπος που χρησιμοποιούμε τον πλανήτη σε φυσικό
επίπεδο και οι απαιτήσεις που προβάλλουμε στους πόρους του, βρίσκεται μια άλλη,
πνευματικότερη και επομένως πρωταρχική, ανάγκη. Είναι η ανάγκη να
καλλιεργηθεί μέσα στην ανθρωπότητα ως
σύνολο, ένα θεμελιώδες πνεύμα συνεργατικής ευθύνης. Πολλά εκατομμύρια ανθρώπων
σε ολόκληρο το κόσμο ήδη αντικαθιστούν τον εγωκεντρισμό με τις αξίες της ψυχής:
γενναιοδωρία, καλοσύνη, αγάπη. Τα έθνη και οι κυβερνήσεις όμως έχουν μείνει
αρκετά πίσω. Χρειάζεται να μετουσιώσουμε τον εθνικό εγωισμό σε παγκόσμια
υπηρεσία. Χρειάζεται να μεταμορφώσουμε τα εθνικά σύνορα, αυτά τα μεγάλα σύμβολα
του φόβου και της αίσθησης της χωριστικότητας, αντικαθιστώντας τα με γέφυρες
κατανόησης και ελπίδας. Τότε το έδαφος θα είναι έτοιμο για να εργαστούμε όλοι
μαζί με κοινό όραμα και να φέρουμε ανανεωμένη ζωή και ίαση στη πλανητική
βιόσφαιρα, της οποίας όλοι μας, ως φυσικά όντα, αποτελούμε ζωτικό μέρος.
Σε παγκόσμια
κλίμακα πάρα πολλοί άνθρωποι και ομάδες αναγνωρίζουν
την σημασία και το κατεπείγον της τωρινής κατάστασης. Ένας σημαντικός αριθμός
πολιτικών και κυβερνητικών στελεχών κατανοούν επίσης τη βαρύτητά της, αλλά η
πλειοψηφία τους φαίνεται να σπρώχνει το ζήτημα κάτω από το χαλί επειδή τα
οικονομικά, εργασιακά και εκλογικά συμφέροντα έχουν προτεραιότητα έναντι αυτού
του προβλήματος.
Όμως χρειάζεται
να θυμόμαστε ότι δεν είμαστε απλά μια ενοχλητική αποικία βακτηρίων. Η
ανθρωπότητα αποτελεί επιπλέον το πλανητικό ενεργειακό κέντρο της δημιουργικότητας.
Είμαστε συλλογικά τα διασυνδέοντα κύτταρα που συνιστούν τον πλανητικό εγκέφαλο,
ο οποίος στην πραγματικότητα αγκυροβολεί την συνείδηση της πλανητικής μας ζωής
στο φυσικό πεδίο και δια μέσου του φυτικού, ζωικού και ορυκτού βασιλείου της
φύσης. Συλλογικά, μπορούμε να επιλέξουμε να ανταποκριθούμε στις παρωθήσεις της
πλανητικής Ψυχής, στις ιδέες και τα ιδανικά για τα οποία ενσαρκώθηκε, όπως και ο
καθένας από εμάς στην απείρως μικρή μας κλίμακα.
Οι κλιματικές αλλαγές, όπως και να τις κατανοούμε, κρατούν ενώπιον του κόσμου την ανάγκη για σημαντικές αλλαγές και παράγουν πολλαπλές θεωρήσεις ενός πιθανού τρόπου εξόδου από το τωρινό μας αδιέξοδο. Με αυτή την έννοια, μπορεί κάποιος να δει το θερμαινόμενο κλίμα ως απεικόνιση των ανώτερων πυρών της δημιουργικότητας που τροφοδοτούν πολλαπλές προσεγγίσεις σε βιώσιμους και αναγεννητικούς τρόπους ζωής στη Γη.
Η συστημική καλή
θέληση που απαιτεί το «καλύτερο για όλους» αυξάνεται στην ανθρωπότητα και
οδηγεί στην κατανόηση του ότι η ευτυχία προέρχεται από τις καλές ανθρώπινες
σχέσεις, όχι από την ειδωλολατρία και την κατοχή αντικειμένων. Σε πάρα πολλές
διαφορετικές σφαίρες (υπηρεσίες του ΟΗΕ, κοινωνία των πολιτών, επιχειρήσεις,
εθνική και τοπική διακυβέρνηση) αναδύεται ένα όραμα βιώσιμων πολιτικών και
οικονομικών συστημάτων που βασίζονται στο «να ζει κάποιος με απλότητα έτσι ώστε
και οι άλλοι να μπορούν απλά να ζουν» παρέχοντας όμως ταυτόχρονα απόλυτη
ελευθερία στο πνεύμα της έρευνας και της δημιουργικότητας.
Lucis Trust – Eνημερωτικό Δελτίο Παγκόσμιας Καλής Θέλησης – Tεύχος 2 / 2022
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου