Mια αίσθηση
δύναμης που κάνει τον άνθρωπο, προσωρινά
τουλάχιστον, ιδιοτελή, δεσποτικό, σίγουρο για τον εαυτό του και γεμάτο αλαζονεία. Έχει επίγνωση
ότι αντιμετωπίζει έναν ευρύτερο κόσμο, έναν πλατύτερο ορίζοντα και μεγαλύτερες ευκαιρίες. Aυτή η μεγαλύτερη
αίσθηση μπορεί συνεπώς να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα και δυσχέρειες. Aυτός ο
τύπος προσώπου υπό την επίδραση αυτής της επέκτασης της συνείδησης έχει συχνά
όμορφα ελατήρια και κινητοποιείται από ανώτατες προθέσεις, αλλά το μόνο που
καταφέρνει είναι να προκαλέσει δυσαρμονία στο περιβάλλον του. Αυτές οι τάσεις,
όταν τους επιτραπεί να κυβερνούν ανεξέλεγκτες, μπορεί να οδηγήσουν τελικά σε
μια σοβαρή κατάσταση εγωμανίας, γιατί η εγωμανία είναι κατεξοχήν πρόβλημα
ολοκλήρωσης. Όλες αυτές οι δυσχέρειες μπορούν να παρακαμφθούν και να
εξουδετερωθούν αν ο άνθρωπος καταφέρει ν’ αντιληφθεί ότι είναι ακέραιο μέρος
ενός πολύ μεγαλύτερου όλου. Tότε η αίσθηση των αξιών του θα προσαρμοσθεί και η
αίσθηση της δύναμής του θα προσανατολισθεί σωστά.
Mια τάση
υπερέμφασης μπορεί επίσης να παρουσιασθεί,
μετατρέποντας τον άνθρωπο (σαν αποτέλεσμα ολοκλήρωσης και αίσθησης ευεξίας ή
δύναμης και ικανότητας) σε φανατικό για κάποιο χρονικό διάστημα. Πάλι με τα
καλύτερα κίνητρα του κόσμου επιδιώκει να σύρει τον καθένα στο δρόμο που
ακολούθησε, αποτυγχάνοντας να αναγνωρίσει τις διαφορές σε υπόβαθρο, ακτινικό τύπο, σημείο εξέλιξης, παράδοση
και κληρονομικότητα. Γίνεται πηγή δυστυχίας για τον εαυτό του και τους φίλους
του. H λίγη γνώση μπορεί να είναι κάτι επικίνδυνο και η θεραπεία για πολλά
δεινά, ιδίως ψυχολογικής φύσης, είναι αυτή η αναγνώριση. Τότε μπορεί να υπάρξει
πρόοδος στην Aτραπό της Σοφίας.
Η υπερανάπτυξη
της αίσθησης της κατεύθυνσης ή του προορισμού, αν θέλετε να το πείτε έτσι, μολονότι τα δύο
δεν είναι ταυτόσημα, γιατί η αίσθηση της κατεύθυνσης είναι λιγότερο
συγκεκριμένη από την αναγνώριση του προορισμού. Στις σχολές εσωτερικής
ψυχολογίας χρησιμοποιείται μερικές φορές μια φράση σε σχέση μ’ αυτή την αίσθηση
κατεύθυνσης ή εσώτερης καθοδήγησης, που διατυπώνεται ως εξής: “η γεφύρωση των
χασμάτων προτρέπει τον άνθρωπο να τρέχει διαρκώς πάνω στη γέφυρα”. Oρισμένες
όψεις του ανθρώπου αναγνωρίζονται πια συνειδητά και η ανώτερη απ’
αυτές τον έλκει συνεχώς. Όταν, για παράδειγμα, γεφυρωθεί το χάσμα ανάμεσα στο
αστρικό ή συναισθηματικό σώμα και το νου και ο άνθρωπος ανακαλύψει το απέραντο
πεδίο της νοητικής δραστηριότητας που διανοίγεται μπροστά του, μπορεί για αρκετό
χρόνο να γίνει υλιστικά διανοητικός και ν’ αποσυνδέσει όσο μπορεί όλες τις
συναισθηματικές αντιδράσεις και την ψυχική ευαισθησία, αυταπατώμενος με την
πεποίθηση πως για τον ίδιο είναι ανύπαρκτες. Θα εργάζεται τότε εντατικά στα
νοητικά επίπεδα. Aυτό θα αποδειχθεί ότι είναι ένα παροδικό γεγονός από τη
σκοπιά της όρασης της ψυχής (ακόμη κι αν διαρκέσει μια ολόκληρη ενσάρκωση ή
μερικές ενσαρκώσεις)· αλλά μπορεί να προκαλέσει συγκεκριμένα ψυχολογικά
προβλήματα και να δημιουργήσει στην αντίληψη του ανθρώπου για τη ζωή “τυφλά
σημεία”. Όμως πολλές ενοχλήσεις θεραπεύονται αφήνοντας τους ανθρώπους μόνους,
εφόσον η ανωμαλία δεν είναι υπερβολική.
Εφόσον γίνει δεκτό το γεγονός της ψυχής, θα
δούμε μια αυξανόμενη τάση να αφήνονται οι άνθρωποι στον κατευθυντήριο σκοπό και
καθοδήγηση της δικής τους ψυχής, υπό την προϋπόθεση ότι μπορούν να κατανοήσουν
τι τους συμβαίνει και μπορούν να διακρίνουν ανάμεσα:
α. Στην ανοδική ώθηση του υποσυνείδητου εαυτού
προς τη φωτισμένη περιοχή της συνείδησης.
β. Στη
δράση και τη δύναμη και τις αναγνωρίσεις του άμεσα συνειδητού εαυτού.
γ. Στην
καθοδική ροή του υπερσυνείδητου εαυτού, της ψυχής, που μεταφέρει έμπνευση,
ανώτερες γνώσεις και ενοράσεις.
Aυτές οι λέξεις – υποσυνείδητος, συνειδητός
και υπερσυνείδητος – χρειάζονται ορισμό για τους σκοπούς αυτής της πραγματείας· χρησιμοποιούνται ελεύθερα και
σημαίνουν διαφορετικά πράγματα ανάλογα με τη σχολή ψυχολογικής σκέψης στην
οποία ανήκει ο σπουδαστής.
Xρησιμοποιώ τον όρο υποσυνείδητο για να υποδηλώσω ολόκληρη την ενστικτώδη ζωή της
μορφικής φύσης, όλες τις κληρονομημένες τάσεις κι έμφυτες προδιαθέσεις, όλα τα
αποκτηθέντα και συσσωρευμένα χαρακτηριστικά (που αποκτήθηκαν σε περασμένες
ενσαρκώσεις και συχνά υπνώττουν εκτός αν εφελκυσθούν αιφνίδια υπό την πίεση των
περιστάσεων) κι όλες τις αδιαμόρφωτες επιθυμίες και παρορμήσεις που ωθούν τον
άνθρωπο σε δραστηριότητα συν τις απωθημένες και μη αναγνωρισμένες επιθυμίες και
τις ανέκφραστες ιδέες που είναι παρούσες, αν κι όχι αντιληπτές. H υποσυνείδητη
φύση είναι σαν μια βαθιά λιμνούλα από την οποία ο άνθρωπος μπορεί να αντλήσει
σχεδόν οτιδήποτε από την περασμένη του εμπειρία – αν το επιθυμεί – και η οποία
μπορεί να αναταραχθεί μέχρι να γίνει ένα καζάνι που βράζει, προκαλώντας μεγάλη
οδύνη.
Tο συνειδητό
περιορίζεται σ’ αυτό που ο άνθρωπος γνωρίζει ότι είναι ο εαυτός του και
κατέχει στο παρόν – η κατηγορία των ποιοτήτων, χαρακτηριστικών, δυνάμεων,
τάσεων και γνώσεων κάθε είδους, που αποτελούν το απόθεμα του ανθρώπου και του
οποίου έχει σαφώς επίγνωση ή έχει επίγνωση ο ψυχολόγος. Aυτά εκτίθενται στη
βιτρίνα του για να τα βλέπουν όλοι και τον κάνουν ό,τι εμφανώς είναι για τον
κόσμο που παρατηρεί.
Mε τον όρο υπερσυνείδητο
εννοώ εκείνες τις δυναμικότητες και γνώσεις που είναι διαθέσιμες, αλλά δεν
προσεγγίσθηκαν ούτε αναγνωρίσθηκαν προς το παρόν κι επομένως δεν έχουν άμεση
χρησιμότητα. Είναι η σοφία, η αγάπη κι ο αφηρημένος ιδεαλισμός που είναι
εγγενείς στη φύση της ψυχής, αλλά δεν είναι ακόμη και ούτε υπήρξαν ποτέ μέρος
του εξοπλισμού που είναι διαθέσιμος για χρήση.
Τελικά όλες αυτές οι δυνάμεις θ’ αναγνωρισθούν
και θα χρησιμοποιηθούν απ’ τον
άνθρωπο. Αυτές οι δυναμικότητες και
αντιλήψεις αποκαλούνται στις Γιόγκα
Σούτρα του Πατάντζαλι με το ενδιαφέρον όνομα “νέφος των επιστητών
πραγμάτων”. Aυτά τα “επιστητά
πράγματα” θα πέσουν
τελικά στη συνειδητή όψη της φύσης του ανθρώπου και θα γίνουν ακέραιο μέρος του
διανοητικού του εξοπλισμού. Tέλος, καθώς βαίνει η εξέλιξη και περνούν οι
αιώνες, θα πέσουν στην υποσυνείδητη όψη της φύσης του, καθώς η δύναμή του να
συλλαμβάνει το υπερσυνείδητο θα αυξάνει σε ικανότητα. Θα μπορούσα να σας
διασαφηνίσω περισσότερο αυτό το σημείο, αν τόνιζα ότι όπως ακριβώς η
ενστικτώδης φύση βρίσκεται σήμερα σε μεγάλο βαθμό στο βασίλειο του
υποσυνείδητου, έτσι και στον κατάλληλο χρόνο το διανοητικό μέρος του ανθρώπου
(του οποίου αποκτά την εποχή αυτή αυξανόμενη επίγνωση) θα πάρει ανάλογη θέση
και θα πέσει κάτω από το κατώφλι της συνείδησης. Tη θέση του θα πάρει τότε η
ενόραση. Για τους περισσότερους ανθρώπους η ελεύθερη χρήση της ενόρασης δεν
είναι εφικτή, γιατί βρίσκεται στο βασίλειο του υπερσυνείδητου.
Όλες αυτές οι κινήσεις στο βασίλειο της
συνείδησης – απ’ το υποσυνείδητο στο άμεσα συνειδητό και από εκεί στο
υπερσυνείδητο – είναι ουσιαστικά κρίσεις ολοκλήρωσης που προκαλούν προσωρινές
καταστάσεις που πρέπει ν’ αντιμετωπισθούν. Eδώ θα ήθελα να υποδείξω ότι όταν
ένα άτομο αποκτά επίγνωση της ανώτερης όψης του εαυτού του που ζητά ολοκλήρωση
κι έχει συνείδηση της φύσης της και του ρόλου που θα μπορούσε να παίξει στην
έκφραση της ζωής του, συχνά προσβάλλεται από ένα σύμπλεγμα κατωτερότητας. Είναι
η αντίδραση των κατώτερων, ολοκληρωμένων όψεων στην ανώτερη όψη. Δοκιμάζει μια
αίσθηση ματαιότητας· η σύγκριση που κάνει μέσα του της πιθανής επίτευξης και
του σημείου που ήδη πέτυχε, του αφήνει μια αίσθηση αποτυχίας και αδυναμίας. O
λόγος γι’ αυτή είναι ότι το όραμα είναι στην αρχή πολύ μεγάλο και νιώθει ότι
δεν μπορεί να το επιτύχει. H ανθρωπότητα έχει κάνει σήμερα τόσο μεγάλη πρόοδο
πάνω στην ατραπό της εξέλιξης ώστε δύο ομάδες ανθρώπων επηρεάζονται ισχυρά:
1. H
ομάδα που έχει αναγνωρίσει την ανάγκη της γεφύρωσης του σχίσματος ανάμεσα στη
συναισθηματική φύση και το νου κι
έτσι δια της ολοκλήρωσής τους επιτυγχάνει το επίπεδο της νοημοσύνης.
2. H
ομάδα που ήδη γεφύρωσε αυτό το σχίσμα κι έχει πια επίγνωση ενός μεγαλύτερου
έργου που είναι η γεφύρωση του χάσματος ανάμεσα στην προσωπικότητα και την
ψυχή.
Oι ομάδες αυτές περιλαμβάνουν έναν πολύ μεγάλο
αριθμό ανθρώπων την εποχή αυτή· η αίσθηση της κατωτερότητας είναι πολύ μεγάλη
και προκαλεί πολλούς τύπους δυσχέρειας. Ωστόσο, αν η αιτία προσεγγισθεί και αντιμετωπισθεί
με περισσότερη νοημοσύνη, θα διαπιστωθεί ότι η ανάπτυξη μιας αληθινότερης
προοπτικής θα είναι γοργή.
(Αλίκη Μπέιλη,
Εσωτερική Ψυχολογία ΙΙ, σελ. 437-42)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου