ΙΘΑΚΗ
ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ
Είμαστε
τυχεροί που ζούμε στην Ελλάδα και έτσι μπορούμε να έχουμε εύκολη πρόσβαση στον
πλούτο της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας και φιλοσοφίας. Στον εσωτερισμό μιλάμε
πολύ – και δικαίως - για το ινδικό έπος της Μπαγκαβάτ Γκίτα αλλά σπάνια για τα
δύο ελληνικά έπη, την Ιλιάδα και την Οδύσσεια που αποδίδονται στον Όμηρο.
Για
τον αποσυμβολισμό του έπους της Ιλιάδας, που προηγείται χρονικά, δεν έχω
συναντήσει πολλές αναφορές. Πιστεύω ότι χρήζει μιας εμπεριστατωμένης ανάλυσης.
Νομίζω ότι, σε γενικές γραμμές, συμβολίζει την μακρά πορεία του ανθρώπου μέσα
στην ατραπό της εμπειρίας και στο τέλος, με τη κυρίευση της Τροίας, την είσοδο
στην ατραπό της επιστροφής. Αυτή η ατραπός της επιστροφής παρουσιάζεται με ένα
εξαιρετικό τρόπο στην Οδύσσεια. Θα προσπαθήσω, με τη βοήθεια κάποιων κειμένων,
να ρίξω λίγο φως στους συμβολισμούς της Οδύσσειας, που βέβαια είναι πάρα πολλοί
και πολυεπίπεδοι. Μόνο να πω ότι τα περισσότερα ονόματα που αναφέρονται εκεί
δεν είναι καθόλου τυχαία…
Ο
Οδυσσέας συμβολίζει τον αναζητητή, τον άνθρωπο, τη συνείδηση που πλέον έχει
αρχίσει να αντιλαμβάνεται ότι ο τελικός στόχος του είναι η επιστροφή στην
Ιθάκη, στον πνευματικό κόσμο και η επανένωσή του με την Πηνελόπη, την ψυχή του.
Όλα αυτά βέβαια στη συνείδησή του γιατί στην πραγματικότητα είναι πάντα ενωμένος.
Σε αυτό το ταξίδι ο νους του θα είναι ο πολύτιμος βοηθός του. Βλέπουμε να
σχηματίζεται ένα τρίγωνο μεταξύ του Οδυσσέα-συνείδηση, της Πηνελόπης-ψυχή και
του Τηλέμαχου που πιστεύω ότι συμβολίζει τον αναλυτικό νου.
Ο
Οδυσσέας ξεκίνησε από την Τροία με 12 καράβια που ήταν γεμάτα με λάφυρα και τους συντρόφους του. 12 επίπεδα που
χρειάζονται κάθαρση σε αντιστοιχία με τους 12 άθλους του Ηρακλή. Οι σύντροφοι
του Οδυσσέα αντιπροσωπεύουν τα κατώτερα κομμάτια του ψυχισμού του, τα μέρη της
προσωπικότητας που χρειάζονται εξαγνισμό.
Πρώτος
σταθμός του Οδυσσέα στο ταξίδι της επιστροφής είναι η χώρα των Κικόνων. Οι
σύντροφοι του Οδυσσέα λεηλατούν τον τόπο με περισσή απληστία και παραμένουν
αλαζονικά στη χώρα τρώγοντας και πίνοντας. Εκεί τους βρίσκουν οι Κίκονες και
αφανίζουν αρκετούς από αυτούς. Εδώ ο
Οδυσσέας χάνει τους συντρόφους, αποβάλλει δηλαδή τα κομμάτια της προσωπικότητας
που αντιπροσωπεύουν την απληστία. Η παρόρμηση για συσσώρευση πλούτου είναι
ακόρεστη. Τα καράβια του Οδυσσέα ήταν γεμάτα λάφυρα, ωστόσο οι σύντροφοι ήθελαν
κι άλλα. Ο συμβολισμός της χώρας των Κικόνων παραπέμπει σε ένα από τα 9 προβλήματα
που αντιμετωπίζει ο αναζητητής, ως άλλος Ηρακλής, που αντιμετωπίζει τα 9
κεφάλια της Λερναίας Ύδρας, το πρόβλημα της συσσώρευσης χρήματος.
Επόμενος
σταθμός, η χώρα των Λωτοφάγων. Οι λωτοφάγοι έδωσαν στους συντρόφους του Οδυσσέα
να φάνε τους λωτούς της λησμονιάς. Ορισμένοι από τους συντρόφους τρώνε τους
καρπούς, συμβολίζοντας με αυτή την πράξη ένα μέρος της συνείδησής του, που
παραμένει προσκολλημένο στη μορφική όψη, ξεχνώντας τον προορισμό της ψυχής. Και
η πολύ γλυκιά γεύση τους παραπέμπει ίσως στα κατώτερα ψυχιστικά φαινόμενα που
μας δίνουν μια γλυκιά ψευδαίσθηση διεύρυνσης της συνείδησης.
Συνεχίζοντας
το ταξίδι ο Οδυσσέας πέφτει πάνω στους Κύκλωπες. Ο Πολύφημος εγκλωβίζει τον
Οδυσσέα και τους συντρόφους του στη σπηλιά του ασυνείδητου. Είναι γιος του
Ποσειδώνα, προέρχεται δηλαδή από το συναισθηματικό σώμα. Ο Οδυσσέας
χρησιμοποιεί το νου για να μπορέσει να σωθεί. Μόνο ένας ισχυρός νους μπορεί να
εξισορροπήσει αυτές τις συναισθηματικές αναταραχές. Δεν έχει τη δύναμη να τον
σκοτώσει, αλλά τον κάνει ανίκανο να εμποδίσει τη φυγή του, γιατί ουσιαστικά ο
Κύκλωπας είναι ένα μέρος του εαυτού του. Η τύφλωση του Πολύφημου προκαλεί την
οργή του πατέρα του Ποσειδώνα, ο οποίος εδώ ταυτίζεται με την ανεξέλεγκτη και
ταραγμένη συναισθηματική μας φύση. Αυτή η συναισθηματική διαταραχή θα είναι το
μόνιμο εμπόδιο στην προσπάθεια του Οδυσσέα, όπως και κάθε ανθρώπου στο ταξίδι
της αναζήτησης.
Έχοντας
καταφέρει να δαμάσει εν μέρει το συναίσθημα, ο Οδυσσέας φτάνει στο νησί του
Αιόλου. Ο Αίολος συμβολίζει το νοητικό στοιχείο, ο έλεγχος του οποίου μπορεί να
οδηγήσει στον τελικό σκοπό. Δίνει στον Οδυσσέα ένα ασκί, μέσα στο οποίο
βρίσκονται δεμένοι όλοι οι αέρηδες και τον συμβουλεύει να μην το ανοίξει πριν
φτάσει στην Ιθάκη. Ο ήρωας πέφτει σε βαθύ ύπνο κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Η
συνείδηση χάνει την επαγρύπνησή της και οι άπληστοι σύντροφοί του ανοίγουν το
ασκί, νομίζοντας πως περιέχει δώρα του Αιόλου. Η νοητική σύγχυση που
προκαλείται με την απελευθέρωση των ανέμων πισωγυρίζει τη συνείδηση από τον
προορισμό της. Ο Οδυσσέας αναζητητής δεν είναι ακόμα έτοιμος για τον τελικό
προορισμό. Και έτσι πέφτει εξ αιτίας της αλαζονείας και ξαναρχίζει πάλι την
μάχη, πάντα όμως από ένα ανώτερο τμήμα του σπειροειδούς. Στο βιβλίο «Οι Άθλοι
του Ηρακλή» διαβάζουμε σχετικά: «Η
αληθινή δοκιμασία στο Σκορπιό δε θα συμβεί μέχρι να συντονισθεί κανείς, μέχρι ο
νους, η συναισθηματική φύση και η φυσική φύση λειτουργήσουν σαν μονάδα. Τότε ο
άνθρωπος περνά στο Σκορπιό όπου η ισορροπία του ανατρέπεται και η επιθυμία του
φαίνεται να επικρατεί, όταν νομίζει ότι απαλλάχθηκε απ’ αυτή. Είναι ρευστός,
ενώ νόμιζε ότι είναι ισορροπημένος. Ο νους για τον οποίο ήταν εντελώς σίγουρος
ότι άρχισε να ελέγχει την προσωπικότητά του, δε φαίνεται να λειτουργεί».
Στη
συνέχεια ο Οδυσσέας φτάνει στη γη των Λαιστρυγόνων που ήταν φοβεροί ανθρωποφάγοι
γίγαντες. Κατέστρεψαν τα 11 από τα 12 πλοία και έφαγαν τους ναύτες τους. Μόνο
το πλοίο του Οδυσσέα γλύτωσε. Ο αναζητητής έρχεται αντιμέτωπος με τους φόβους
του, τους αποδέχεται και τους μετασχηματίζει. Εδώ αντιμετωπίζει το κεφάλι της
Ύδρας που σχετίζεται με το φόβο. Και αν κρίνουμε από το μέγα πλήθος των
συντρόφων που αφανίστηκαν, βλέπουμε ότι το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της
ενέργειάς μας καταναλώνεται στους φόβους και τις ανησυχίες μας.
Επόμενος
σταθμός του ήρωα, το νησί της Κίρκης. Η Κίρκη γοητεύει τους συντρόφους του ήρωα
και τους μεταμορφώνει σε χοίρους. Εδώ απεικονίζεται η δύναμη του σεξουαλικού
ενστίκτου, που μπορεί να μεταβάλλει έναν άνθρωπο σε ζώο, εκδηλώνοντας τα πιο
κτηνώδη του ένστικτα. Ο Οδυσσέας με τη βοήθεια του Ερμή, μένει ανεπηρέαστος από
την Κίρκη. Ο Οδυσσέας αντιμετώπισε το κεφάλι της Ύδρας που σχετίζεται με το
σεξ. Παρότι τα κατώτερα τμήματα της προσωπικότητας (σύντροφοι) ήταν έτοιμα να
υποταχθούν στη δύναμη της σεξουαλικής έλξης, η συνείδηση-Οδυσσέας κατάφερε να
αντισταθεί στη λαγνεία και να χαλιναγωγήσει τη σεξουαλική ενέργεια που θα του
φανεί πολύ χρήσιμη στην επόμενη περιπέτεια, στην κάθοδο στον Άδη.
Ο
Οδυσσέας κατεβαίνει στον Άδη – υποσυνείδητο για να ξεκαθαρίσει το παρελθόν. Με
τη βοήθεια της ενέργειας που εξοικονόμησε με το έλεγχο της σεξουαλικότητας,
κάνει ένα είδος ανασκόπησης και ξεκαθαρίζει σκέψεις και συναισθήματα που τον
στοιχειώνουν. Έχει την πολύτιμη βοήθεια του αιθερικού σώματος, μιας και ποτίζει
με αίμα τους νεκρούς για να θυμηθούν και να μιλήσουν. Το αίμα είναι η πηγή της
ζωής και ξαναφέρνει στη ζωή όσα έχουν ξεχαστεί αλλά εξακολουθούν να επηρεάζουν
το παρόν. Αυτή η εργασία δεν μπορεί να γίνει όμως χωρίς πρώτα να έχει
ισχυροποιηθεί η θέληση. Με το ξίφος της θέλησης ο Οδυσσέας βάζει σε τάξη τις
ψυχές. Και βέβαια η όλη διαδικασία πρέπει να γίνει σύντομα. Ο ήρωας ρίχνει μια
ματιά στο παρελθόν και συνεχίζει το ταξίδι, γιατί αν καθυστερήσει πολύ με τις
αναμνήσεις, κινδυνεύει να καθηλωθεί, να «πετρώσει» αντικρύζοντας το κεφάλι της
Μέδουσας που βρίσκεται στον Άδη.
Στη
συνέχεια ο ήρωας αντιμετωπίζει τις Σειρήνες που τον παρακινούν με το γλυκό
τραγούδι τους να εγκαταλείψει τον σκοπό του και να πάει κοντά τους. Αντίθετα με
ότι πιστεύεται, το κείμενο δεν κάνει αναφορά στη μαγεία της φωνής τους αλλά στη
θελκτικότητα των στίχων. Οι στίχοι παρακινούν τον Οδυσσέα να πάει κοντά τους
γιατί γνωρίζουν τα πάντα και όποιος τις ακούει αποκτά γνώση. Βλέπουμε εδώ την
αντιστοιχία των σειρήνων με τον ψευτοδάσκαλο Βούσιρι που εκμαύλισε τον Ηρακλή
στον άθλο των χρυσών μήλων. Ο Οδυσσέας όμως σφικτά δεμένος στο κατάρτι του
σκοπού της επιστροφής, τους αντιστέκεται.
Αμέσως
μετά ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του αντιμετωπίζουν τη Σκύλλα και τη Χάρυβδη. Η
Κίρκη είχε συμβουλέψει τον Οδυσσέα να μην τα βάλει μαζί τους, ίσως γιατί αυτά
τα τέρατα να συμβολίζουν τους παγκόσμιους νόμους της ανταπόδωσης, του κάρμα.
Χάνοντας κάποιους συντρόφους από τα τέρατα, ο Οδυσσέας ξεκαθαρίζει κάποια
κομμάτια από το κάρμα του, που δεν είχαν ακόμα ξεκαθαριστεί.
Επόμενος
σταθμός το νησί του Ήλιου. Ενώ ο ήρωας κοιμάται, οι σύντροφοί του σφάζουν και
τρώνε κάποια από τα ιερά βόδια του ήλιου. Αυτά τα βόδια, απ’ ότι αναφέρεται στο
κείμενο, δεν αυξάνονται ούτε λιγοστεύουν και αυτό γιατί συμβολίζουν τις αιώνιες
και αμετάβλητες πνευματικές αξίες. Η πράξη των συντρόφων φαίνεται να συμβολίζει
την εκμετάλλευση αυτών των αξιών. Πολλές φορές ο αναζητητής χρησιμοποιεί τις
εσωτερικές εμπειρίες για να θρέψει το εγώ του και να επιδείξει πνευματική
ανωτερότητα. Πρόκειται για την πνευματική υπερηφάνεια-αλαζονεία που
περιγράφεται στους άθλους του Ηρακλή σαν άλλο ένα κεφάλι της Λερναίας Ύδρας.
Και βέβαια έρχεται η τιμωρία, το καράβι καταστρέφεται και όλοι οι
εναπομείναντες σύντροφοι πνίγονται. Ο Οδυσσέας διασώζεται και απαλλαγμένος πια
και από την έπαρση, φτάνει στο νησί της Καλυψούς.
Η
Καλυψώ κρατάει τον ήρωα στο νησί της, προσφέροντάς του τις γήινες απολαύσεις.
Όπως φαίνεται και από το όνομά της καλύπτει και συσκοτίζει τη συνείδηση. Ο
άνθρωπος ξεχνάει τον προορισμό του και ενδιαφέρεται μόνο για την κάλυψη των
επιθυμιών του μέσα στην άνεση που του προσφέρεται. Βλέπουμε εδώ την αντιστοιχία
με το κεφάλι της ύδρας που αντιπροσωπεύει την άνεση. Μάλιστα από τα 10 χρόνια
που κράτησε συνολικά η επιστροφή του Οδυσσέα, τα 7 ήταν καθηλωμένος στο νησί
της Καλυψούς. Τόσο πολύ καιρό χάνουμε καθηλωμένοι από την άνεση και τις
απολαύσεις. Από μια άλλη όμως σκοπιά θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε αυτήν την
καθυστέρηση σαν ένα απαραίτητο διάλειμμα στο ταξίδι του γυρισμού. Ο Ερμής
τελικά αφυπνίζει τον Οδυσσέα. Ο ήρωας ερμη-νεύει με διαφορετικό τρόπο τον κόσμο
και ξαναδίνει αξία στα πνευματικά αγαθά έναντι των υλικών. Έτσι ξεκινάει πάλι
το ταξίδι με τη σχεδία που του έφτιαξε η Καλυψώ.
Πλησιάζοντας
ο Οδυσσέας στο νησί των Φαιάκων, ο Ποσειδώνας
σηκώνει μεγάλη θαλασσοταραχή. Οι συναισθηματικές συγκρούσεις σαν
τεράστια κύματα απειλούν να τον συντρίψουν. Τότε εμφανίζεται η Ινώ η Λευκοθέα
και τον συμβουλεύει να πετάξει τα ρούχα που του έδωσε η Καλυψώ και τον
βαραίνουν, να βάλει ένα λευκό πανί στο στήθος και να πηδήξει από τη σχεδία. Το
λευκό πανί στο κέντρο της καρδιάς ίσως συμβολίζει τον εξαγνισμό των
συναισθημάτων που πραγματοποιείται σε αυτό το κέντρο. Έτσι ο ήρωας
απελευθερώνεται από τις ψευδαισθήσεις του υλικού κόσμου και κολυμπώντας φτάνει
στη στεριά, γυμνός. Έτσι γυμνός από προσκολλήσεις και αγνός από συναισθηματικές
φορτίσεις, φτάνει επιτέλους στη γη των Φαιάκων. Η λέξη Φαίακες, όπως και όλα τα
ονόματα που χρησιμοποιεί ο Όμηρος, είναι συμβολική. Συμβολίζει το νοητικό πεδίο
από τη φαιά ουσία του εγκεφάλου. Επιτέλους ο ήρωας παίρνει τη 2η
μύηση!
Οι
Φαίακες κατοικούσαν αρχικά κοντά στους Κύκλωπες από τους οποίους υπέφεραν από
ληστρικές επιδρομές. Έτσι άλλαξαν τόπο διαμονής και σώθηκαν. Η ύλη δηλαδή του
νοητικού ανέβηκε σε ανώτερο υποπεδίο, όπου δεν μπορούσε πια το αστρικό πεδίο να
ασκήσει επιρροή. Ο Οδυσσέας γυμνός, δηλαδή ελεύθερος από τα χρέη του αστρικού
πεδίου ντύνεται με τα ρούχα που του δίνει η Ναυσικά, η κόρη του Βασιλιά, το
«ένδυμα της ψυχής» του νοητικού πεδίου. Τελικά ο ήρωας φτάνει μπροστά στο
Βασιλιά Αλκίνοο, που σημαίνει ισχυρός νους και ίσως να συμβολίζει τον ανώτερο
νου, ο οποίος του ζητάει να του διηγηθεί το πώς έφτασε ως εδώ. Ζητείται δηλαδή
από τον Οδυσσέα να κάνει μια ανασκόπηση του ταξιδιού, η οποία είναι απαραίτητη
για να μπορέσει να το συνεχίσει. Οι Φαίακες, στη συνέχεια, τον καλούν να
συμμετάσχει στους αθλητικούς αγώνες που γίνονται στην πόλη τους. Σε αυτό το
σημείο ο Οδυσσέας καταφέρνει να ξεπεράσει την αλαζονεία, ένα καθαρά νοητικό
εμπόδιο, στο δρόμο του για την επιστροφή στο πνεύμα.
Τελικά
οι Φαίακες βοηθούν τον ήρωα να επιστρέψει στην Ιθάκη. Τον βάζουν σε ένα πλοίο
τους που δεν ταξιδεύει με πανιά ή κουπιά αλλά, με τι άλλο, με τη δύναμη της
σκέψης. Και μάλιστα ταξιδεύει σχεδόν σαν
να πετάει στον αέρα με τη δύναμη τεσσάρων αλόγων. Τα 4 άλογα αντιπροσωπεύουν τα
4 κατώτερα σώματα του ανθρώπου που πλέον έχουν περιέλθει στον έλεγχο του νου.
Το
κείμενο μας αποκαλύπτει ότι ο γιος του Οδυσσέα ο Τηλέμαχος με παρότρυνση της
Αθηνάς – της σοφίας του Ανώτερου Εαυτού – έχει φύγει από την Ιθάκη προς
αναζήτηση πληροφοριών για τον χαμένο πατέρα. Στο ταξίδι του στη Σπάρτη ο
Μενέλαος του χαρίζει δύο αμφορείς, έναν από το Θεό Ήφαιστο και έναν φτιαγμένο
από θνητό. Αυτούς τους κρατήρες τους χρησιμοποιούσαν για να αραιώνουν τον οίνο
που στην αρχαιότητα ήταν πολύ δυνατός και στην προκειμένη περίπτωση συμβολίζουν
την παρότρυνση να ασκεί ο Τηλέμαχος-κατώτερος νους έλεγχο στα πάθη του
αστρικού, χωρίς όμως να σβήνει την ορμή για δημιουργία. Πρέπει ο νους να κάνει
τη σωστή κράση του ανθρώπινου και θείου στοιχείου, να βαδίζει τη μεσαία ατραπό.
Ο
Οδυσσέας επιτέλους έχει φθάσει στην Ιθάκη. Ο αναζητητής έχει κάνει τα πρώτα
βήματα της πνευματικής αφύπνισης. Εδώ ο υπέρτατος ενθουσιασμός για τη νέα
πραγματικότητα που βιώνει καθώς και η αίσθηση δύναμης που οφείλεται στην
ολοκληρωμένη προσωπικότητα μπορεί να τον οδηγήσουν στην αλαζονεία και την
πνευματική φιλοδοξία. Γι’ αυτό η Αθηνά-σοφία καθοδηγεί τον Οδυσσέα σε μια στάση
περίσκεψης και σεμνότητας. Έτσι ο ήρωας μεταμφιέζεται σε ζητιάνο και κοιμάται
στην καλύβα του χοιροβοσκού. Ο χοιροβοσκός Εύμαιος ήταν γιος ενός Βασιλιά που
κατάφερε να ενώσει τα δύο αντιμαχόμενα βασίλεια της Συρίας. Αντιπροσωπεύει την
ισορροπία των δύο λοβών του εγκεφάλου και θα είναι ισχυρός σύμμαχος του Οδυσσέα
στη μεγάλη μάχη που θα ακολουθήσει. Οι δύο λοβοί, τολμώ να πω, ότι
αντιπροσωπεύουν ο μεν αριστερός τον νου, ο δε δεξιός το βουδικό στοιχείο.
Η
μεγάλη μάχη, η μάχη ανάμεσα στον Οδυσσέα και τους μνηστήρες της Πηνελόπης
συμβολίζει την αναμέτρηση με τον Ένοικο στο Κατώφλι. Η Αθηνά συμβουλεύει τον
Οδυσσέα να είναι προσεκτικός και να μη φανερώσει το όνομά του και τις προθέσεις
του στους μνηστήρες πριν τη μάχη. Ο Ένοικος είναι πολυμήχανος, η ιδιότητα που
αποδίδεται στον Οδυσσέα και μπορεί εύκολα να παραπλανήσει τη συνείδηση. Η Αθηνά
επεμβαίνει πολύ συχνά αφ’ ότου έφτασε ο Οδυσσέας στο νησί των Φαιάκων, από τη
στιγμή δηλαδή της δεύτερης μύησης. Τώρα πια χρειάζεται περισσότερο ο αναζητητής
την βοήθεια της ενόρασης που προέρχεται από ανώτερα πεδία και μπορεί βέβαια
πολύ πιο εύκολα να την αντιληφθεί. Πριν τους Φαίακες ήταν συχνότερες οι
επεμβάσεις του Ερμή, που συμβολίζει τις παρεμβάσεις του νου. Ο νους άλλωστε
ερμη-νεύει. Πάνω σε αυτό ο Θιβετανός αναφέρει: «Ο Σκορπιός μεταφέρει τη δοκιμασία μέχρι τη ζωή του φυσικού πεδίου και
τότε, όταν αντιμετωπισθεί και χρησιμοποιηθεί εκεί, η ζωή του ανθρώπου ανεβαίνει
στον ουρανό και το πρόβλημα που περιλαμβάνει η δοκιμασία λύνεται με τη χρήση
του ορθολογικού νου». Και σε άλλο σημείο: «Η δύναμη του νου, αφού αναπτύχθηκε, δοκιμάσθηκε και βρέθηκε αληθινή
στο ζώδιο του Σκορπιού, αρχίζει να μειώνει τη δραστηριότητά της και τη θέση της
αρχίζει να παίρνει η ενόραση. Αυτό είναι ουσιώδες πριν εισέλθει ο μαθητής στο
ζώδιο του Αιγόκερου και αρχίσει η προετοιμασία για μύηση».
Ο
Ένοικος στο Κατώφλι είναι το συνολικό άθροισμα όλων των χαρακτηριστικών της
προσωπικότητας που δεν έχουν ακόμη κατακτηθεί και δεν έχουν υποταχτεί και τα
οποία πρέπει τελικά να υπερνικηθούν πριν από τη μύηση. Όταν ο νους φτάσει σε
ένα σχετικά υψηλό στάδιο ανάπτυξης, εφελκύεται η όψη της μνήμης με ένα νέο και
συνειδητό τρόπο και τότε κάθε λανθάνουσα προδιάθεση, κάθε φυλετικό και εθνικό
ένστικτο, κάθε κατάσταση που δεν έχει κατακτηθεί και κάθε σφάλμα που ελέγχει
φτάνει μέχρι την επιφάνεια της συνείδησης και τότε αρχίζει η τελική μάχη.
Οι
μνηστήρες της Πηνελόπης που είναι πολλοί συμβολίζουν όλα αυτά τα ανυπότακτα
χαρακτηριστικά και προδιαθέσεις της προσωπικότητας και ο αρχηγός τους ο
Αντίνοος αποτελεί τη συνισταμένη τους. Φαίνεται και από το όνομά του, Αντίνοος
ίσον Αντι-Νους. Μετά από την ανάλογη προετοιμασία, η μάχη του ήρωα με τους
μνηστήρες είναι σφοδρή. Πολύτιμος βοηθός είναι ο Τηλέμαχος, ο πια εξαγνισμένος
νους καθώς και οι υπηρέτες που έχουν μείνει πιστοί στον Οδυσσέα.
Πριν
από τη μάχη, η Πηνελόπη – ψυχή βάζει
στους μνηστήρες τη δοκιμασία να τεντώσουν το τόξο του Οδυσσέα και να περάσουν
το βέλος και από τα 12 τσεκούρια. Εδώ οι συμβολισμοί είναι πολλοί. Θα
επιχειρήσω να αποσυμβολίσω την δοκιμασία μόνο μερικά. Το τόξο μπορεί να
συμβολίζει και το ζώδιο του Τοξότη από το οποίο πρέπει να περάσει ο μαθητής
μετά από τη δεύτερη μύηση στο Σκορπιό πριν να έρθει στο κατώφλι της τρίτης
μύησης και της ένωσης με την ψυχή. Το τέντωμα του τόξου δείχνει ότι για να
αντιμετωπίσει κανείς τις δοκιμασίες που τίθενται για την τρίτη μύηση, απαιτείται μια ισχυρή θέληση. Και τα
12 τσεκούρια που πρέπει να διαπεραστούν είναι οι 12 άθλοι του Ηρακλή, οι
δοκιμασίες που περνάει ο αναζητητής και θριαμβεύει και στα 12 ζώδια. Ο Οδυσσέας
που ήταν μεταμφιεσμένος σε ζητιάνο ήταν ο μόνος που κατάφερε να φέρει σε πέρας
τη δοκιμασία.
Και
βέβαια ακολουθεί η μεγάλη μάχη όπου οι μνηστήρες φονεύονται ο ένας μετά τον
άλλο και ο ήρωας επικρατεί πανηγυρικά. Και στη συνέχεια το παλάτι καθαρίζεται
από το αίμα και τα πτώματα και απολυμαίνεται με θειάφι, που είναι το χημικό
στοιχείο θείο. Το θείο λοιπόν καθαρτικό πυρ καθαρίζει τελείως την προσωπικότητα
του αναζητητή και τότε είναι η ώρα για την μεγάλη ένωση. Την ένωση του Οδυσσέα
με την Πηνελόπη. Την ένωση του αναζητητή με την ψυχή. Επιτέλους η τρίτη μύηση
έχει ληφθεί, το ταξίδι τελείωσε. Μέχρι βέβαια να αρχίσει το επόμενο….
Βιβλιογραφία:
1) ΜΥΣΤΙΚΗ ΟΔΥΣΣΕΙΑ, Ιουλία
Πιτσούλη, εκδόσεις Διόπτρα
2) Ιστορίες και Συμβολισμός της Αναζήτησης στην Αρχαία Ελλάδα kosmos-zine.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου